Onlangs werd ik overvallen door een plotselinge opruimwoede. Een aanzienlijk deel van mijn films en boeken bracht ik naar een kringloopwinkel. Ik fantaseer erover hoe mijn bezittingen in slechts enkele verhuisdozen passen.
Op YouTube zie ik een korte documentaire van Kirsten Dirksen waarin ze Aaron Fletcher opzoekt. Sinds twaalf jaar leeft hij als ‘dakloze’ nadat hij besloot niet langer te willen deelnemen aan wat hij noemt: ‘’the artificial economic system.’’ In zijn zelfgebouwde huifkar doucht, slaapt en kookt Fletcher. Met zijn schapen trekt hij langs bermen en braakliggend terrein.
De ‘buitenstaander’ verlangt naar een gevoeligheid die onze samenleving hem niet kan bieden. Als een samenleving bijna overal een prijskaartje aan hangt, wordt gevoeligheid zeldzaam en zorgzaamheid een uitzondering. Dus dan bouw je een huifkar. Iets in mij begrijpt dat. De overvloed aan spullen, huizen, kleding, voeding, of ‘excrement’ zoals Ursula Le Guin het noemt in haar roman De Ontheemde, wordt letterlijk een sta in de weg om een kwalitatief leven te leiden. Door het teveel zijn we armer dan ooit.
Ik herinner me een interview met de dichter Mary Oliver waarin ze te kennen geeft dat naarmate ze ouder wordt, steeds minder woorden geneigd is te gebruiken voor hetgeen ze wil uitdrukken. Voor haar is poëzie de kunst van het weglaten.
Componist John Cage, trekt het weglaten nog verder door. Cage is onder andere bekend van een compositie die hij schreef in 1952 getiteld: 4’33. Hierin raakt het orkest gedurende vier minuten en drieëndertig seconden hun instrument niet aan. Op zijn geboortedag, 5 september, tref ik in een anarchistische filmgroep op Facebook een gedicht van Cage aan zonder titel:
Buckminster Fuller zag geen zeven continenten, maar een archipel. Wat een vondst! Het gaat precies om die perspectiefwisseling die zo cruciaal is voor ons individuele-, en collectieve welzijn. Keer het oude de rug toe. Voedt de verbeelding. De status quo stopt alles wat waardevol is in een mal waardoor er niets van waarde overblijft. Daarom plaatsen de dichter, componist, uitvinder er iets tegenover. Ze verleggen de aandacht waardoor dat wat van waarde is terug boven komt drijven. Om daarbij te kunnen moeten zij zich afwenden van het gewenste, het gangbare. Wat door de buitenwereld misschien wordt gezien als afwezigheid, is eigenlijk verdwalen. Omarm het. En luister.
8 september 2021